Heb ik dementie of ben ik gewoon vergeetachtig?

Bij vergeetachtigheid vergeet je tijdelijk iets en schiet het je later weer te binnen. Bij geheugenverlies zijn herinneringen en informatie echt uit je geheugen verdwenen.

Vergeetachtigheid is normaal, zeker bij ouderen. Dan hebben we het niet over geheugenverlies. Heel even de namen van de kleinkinderen vergeten en even later schieten ze weer te binnen. En als iemand anders ze noemt is er ook meteen herkenning. Ja, natuurlijk! Dit hoort bij het ouder worden en is niet erg.

Af en toe even iets vergeten is onhandig, maar geen groot probleem. Iemand die vergeetachtig is, kan nog gewoon het huishouden doen, omgaan met geld en op reis gaan.

Niet erg dus, maar het kan dat er iets anders aan de hand is dan normale ouderdom. Een lichamelijke oorzaak of misschien wel een psychologische. ‘Gewone’ vergeetachtigheid verdwijnt meestal vanzelf wanneer die oorzaak is opgelost. Mogelijke oorzaken van vergeetachtigheid kunnen zijn:

• Leeftijd: Als je ouder wordt, werkt je geheugen langzamer. Het kost meer moeite om je te concentreren.
• Medicijnen: Het gebruik van slaapmiddelen of andere medicijnen kunnen jou vergeetachtig maken. Zeker als je meerdere soorten medicijnen tegelijk gebruikt.
• Te weinig vitamines: Een tekort aan bepaalde vitamines in het lichaam (vooral vitamine B) zorgt ervoor dat de hersenen minder goed werken.
• Te weinig vocht: Ook te weinig drinken kan tot geheugenproblemen leiden.
• Infectieziekten of andere ziekten: Infectieziekten of een slecht werkende schildklier kunnen tijdelijk geheugenproblemen veroorzaken.
• Menopauze: De menopauze bij vrouwen, ook wel de overgang genoemd, kan (tijdelijk) vergeetachtigheid veroorzaken.
• Zorgen en stress: Een stressvolle periode kan je zó in beslag nemen dat er in je hoofd als het ware geen plaats meer is voor andere dingen.
• Te weinig prikkels: Wanneer je weinig meemaakt en daardoor te weinig prikkels krijgt, wordt je geheugen te weinig gestimuleerd. Dan kan voor vergeetachtigheid zorgen.

Bij dementie is er sprake van geheugenverlies. De informatie is weg, en komt niet meer terug. Dementie is dus erger dan gewone vergeetachtigheid. De oorzaken verschillen per soort dementie. Bij alle soorten zijn de hersenen aangetast. Die schade is blijvend.

In de beginfase van de ziekte wordt vooral het kortetermijngeheugen aangetast. Vooral ‘nieuwe’ informatie wordt vergeten. I Iemand vergeet bijvoorbeeld wat er vijf minuten geleden verteld is. 

In een volgend stadium kan iemand met dementie steeds minder goed onthouden welke dag het vandaag is. Andere veelvoorkomende kenmerken zijn verdwalen in een vertrouwde omgeving. Of opeens niet meer weten hoe je een alledaagse handeling moet uitvoeren. Zoals een boterham smeren of koffie zetten.

Taalproblemen komen bij dementie vaak voor: het wordt steeds moeilijker om de juiste woorden te vinden en ze op de goede manier te gebruiken.

Is het geheugen aangetast, dan zal het geheugenverlies in de loop van de tijd steeds erger worden. Iemand met dementie vergeet bijvoorbeeld eerst de naam van een kennis. Later herkent hij of zij diezelfde persoon helemaal niet meer: het is een vreemde. Langzaam maar zeker verdwijnt er steeds meer informatie uit het geheugen. Die informatie komt dan ook niet meer terug.

In onderstaande video vertelt Tinus hoe hij wist dat er bij zijn vrouw meer aan de hand was dan vergeetachtigheid: