De gevolgen van dementie op het inkomen

Dementie kan ingrijpende gevolgen hebben voor de financiële situatie van (jou en) je naaste. Jullie zullen misschien (dure) hulpmiddelen moeten aanschaffen en de zorgverzekeraar vraagt vaak eigen bijdragen. Wellicht doet je naaste door haar ziekte impulsieve en onnodige uitgaven. Als ze nog betaald werk heeft, verandert haar inkomen drastisch als ze door haar ziekte moet stoppen met werken, of wanneer jij door de zorg minder wil gaan werken.

Vergoedingen voor hulpmiddelen en woningaanpassingen

Verschillende hulpmiddelen en aanpassingen aan en in de woning kunnen je naaste helpen langer zelfstandig te functioneren. Is dat het geval, dan kun je in aanmerking komen voor een (gedeeltelijke) vergoeding via het Wmo-loket van de gemeente, of via de zorgverzekeraar.

Om voor aftrek in aanmerking te komen, moet een hulpmiddel in ieder geval voldoen aan één van de volgende twee voorwaarden:

Je hebt het hulpmiddel speciaal vanwege de ziekte van je naaste aangeschaft en het heeft voor anderen geen of weinig waarde;
Het hulpmiddel dient ter compensatie van een elementaire lichaamsfunctie. Desondanks zijn hulpmiddelen als een rollator, looprek en krukken niet (meer) aftrekbaar. Je kunt daarom beter eerst controleren welke hulpmiddelen precies in aanmerking komen voor aftrek. Wanneer je zorgverzekeraar de huur van een hulpmiddel (bijvoorbeeld bij een thuiszorgwinkel) niet vergoedt, komen deze kosten wel in aanmerking voor aftrek. Je leest meer over de aftrekbaarheid van hulpmiddelen op meerkosten.nl.

Eigen bijdrage voor zorg

Tot welk bedrag de eigen bijdrage aan zorgkosten kan oplopen, hangt sterk af van de hulpbehoefte van je naaste en haar verzekeringspolis. Voor dagbesteding geldt bijvoorbeeld altijd een eigen bijdrage. De kosten van het verblijf in een verpleeghuis of kleinschalige woonvoorziening worden grotendeels vergoed vanuit de Wet langdurige zorg (Wlz), maar ook hiervoor wordt een eigen bijdrage gevraagd. Een verpleeghuis kan daarnaast een aparte vrijwillige bijdrage vragen voor zaken als uitstapjes, feestelijkheden, het wassen van kleding of kappersbezoek. Bij opname word je – bij voorkeur schriftelijk – geïnformeerd over de hoogte van deze bijdrage.

De eigen bijdrage wordt berekend op basis van het inkomen en vermogen van (jou en) je naaste, de samenstelling van het huishouden en het zorggebruik. Op hetcak.nl vind je uitgebreide informatie over de eigen bijdrage. Je kunt er ook terecht met vragen.

Impulsief aankoopgedrag of uitbuiting

Het kan voorkomen dat je naaste door haar ziekte allerlei impulsaankopen doet, geld weggeeft aan vreemden, of brieven van goede doelen beantwoordt met een forse donatie. Doordat ze de gevolgen van haar keuzes niet goed meer kan overzien, is ze een makkelijke prooi voor verleidelijke producten of vriendelijke verzoeken. Kwaadwillenden kunnen daar dankbaar gebruik van maken. Elders op deze site lees je hoe je je naaste (en jezelf) tegen financiële uitbuiting kunt beschermen.

Een of ander telemarketingbureau had in mijn moeder een willig slachtoffer gevonden. Gelukkig stopten die telefoontjes toen ik haar inschreef bij het bel-me-niet-register.

Margriet (46)

Arbeidsongeschiktheid, ontslag of faillissement en pensioen

Als je naaste nog werkt als de eerste symptomen van dementie zich aandienen, moet ze de werkgever of de bedrijfsarts liefst zo snel mogelijk vertellen wat er aan de hand is. De bedrijfsarts kan dan een onderzoek in gang zetten. Zolang dat loopt kan je naaste niet ontslagen worden. Als ze de diagnose ‘dementie’ krijgt, is haar werkgever verplicht aangepast werk voor haar te zoeken.

Uiteindelijk zal je naaste niet meer kunnen blijven werken. Als ze zelfstandig ondernemer is, kan dit leiden tot faillissement. In eerste instantie zal ze waarschijnlijk in de ziektewet terecht komen. Vanaf het moment dat ze officieel arbeidsongeschiktheid is, heeft je naaste recht op een WIA-uitkering (Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen). Lees de PDF van Alzheimer Nederland over arbeid en dementie. Daarin staat wat er van haar verwacht wordt als werknemer en voor welke regelingen ze in aanmerking kan komen. Het UWV kan informatie geven over de gevolgen van (gedeeltelijke) arbeidsongeschiktheid.

De financiële gevolgen voor later, als je naaste de pensioengerechtigde leeftijd bereikt, kun je in drie stappen nagaan bij PGGM&CO. Hun Geld voor Later Wijzer geeft je inzicht in haar pensioen. Het is zeker de moeite waard om te doen, want zicht op haar financiële toekomst geeft jou meer duidelijkheid over jullie financiële toekomst.

Gevolgen voor de financiële situatie van de mantelzorger

Als je naaste dementie heeft en jij zelf nog werkt, zijn de gevolgen ook aanzienlijk. In eerste instantie probeer je werk en zorg te combineren. Als minder werken geen optie is, moet je vaak hulp inhuren om de kinderen op te vangen of het huishouden draaiende te houden. Door de toenemende zorg thuis zet je mogelijk eerst je sociale leven op een laag pitje. Later dient zich dan vaak de vraag aan of je je baan (tijdelijk) moet opzeggen. Soms willen werkgevers meewerken aan een regeling voor verkorte werktijden of een zorgverlof. Ook zijn er diverse regelingen en tegemoetkomingen waarvan je als mantelzorger gebruik kunt maken. Je leest hier meer over op de websites van de Rijksoverheid en PGGM&CO. Lees meer over vergoedingen voor mantelzorgers.

Tijdelijk stoppen met werken of minder werken kan ook gevolgen hebben voor je pensioenopbouw. Wil je weten wat je te wachten staat, volg dan ook voor jezelf de drie stappen van de Geld voor Later Wijzer van PGGM&CO. Voor je naaste en voor jezelf kun je redelijk eenvoudig controleren of alles goed is geregeld.

Andere financiële consequenties

Als je bij opname van je naaste alleen in jullie woning achterblijft, is het verstandig bepaalde instanties daarvan op de hoogte te stellen, zoals:

Gemeente, waterschap en energiebedrijf. Als alleenwonende betaal je lagere gemeentelijke belastingen en verbruik je waarschijnlijk minder energie en water;
Belastingdienst. Permanente opname kan ervoor zorgen dat de belastingdienst je in een andere loonbelastinggroep indeelt. In sommige regio’s kun je zelf kiezen of je als ‘duurzaam gescheiden levend’ of ‘ongehuwd’ wordt aangemerkt. Ga dan na wat voordeliger uitpakt;
Sociale Verzekeringsbank. Als jij en je naaste beiden AOW ontvangen, kun je ervoor kiezen om voor allebei alleenstaanden-AOW aan te vragen. Je naaste in het verpleeghuis betaalt dan wel de hoge eigen bijdrage. Hierdoor wordt het voordeel van de hoge AOW deels teniet gedaan. Het saldo kan zelfs negatief worden, bijvoorbeeld als je partner een hoog aanvullend pensioen van haar oude werkgever(s) heeft.

Daarnaast bieden verschillende organisaties hulp en advies. Zoals administratieve hulp of bestaande regelingen waar je gebruik van kunt maken. Lees meer over financiële hulp en ondersteuning.

Lees alle artikelen op dementie.nl over dementie op jonge leeftijd.

Marc Haaksman

PGGM Pensioenexpert

Marc is een ervaren pensioenadviseur. Hij helpt je dan ook graag op weg om het juiste antwoord op jouw pensioenvraag te vinden.

Stel je vraag >