Wat is de ziekte van Parkinson

De ziekte van Parkinson verloopt bij iedereen anders. Onderstaand een opsomming van de symptomen die het meeste voorkomen:

In het begin:

• Slechter kunnen ruiken
• Moeilijk naar de wc kunnen (verstopping)
• Onrustige bewegingen in de slaap
• Heftig dromen
• Sombere gevoelens

Later komen daarbij:

• Hevig beven van handen, ook als je gewoon stil zit
• Trager bewegen (dat heet ook wel hypokinesie)
• Geen uitdrukking meer op het gezicht (zonder emotie)
• Steeds zachter praten
• Praten op dezelfde toonhoogte (monotoon)
• Stijve lichaamshouding
• Schuifelend lopen, met hele kleine stapjes
• Voorover buigen tijdens het lopen

Als je naaste met de ziekte van Parkinson ook dementie ontwikkelt, merk je dat bijvoorbeeld aan:

• Trager denken en praten
• Problemen met plannen
• Problemen met concentreren
• Meerdere dingen tegelijk doen is moeilijker
• Een beweging moeilijk kunnen afremmen
• Moeilijk een beweging kunnen opstarten, bijvoorbeeld beginnen met lopen
• Moeite met het reageren op onverwachte gebeurtenissen
• Geheugenproblemen, vooral met herinneringen van langer geleden. Nieuwe informatie opslaan gaat meestal nog vrij goed
• Moeite met het begrijpen van woorden die geen voorwerp zijn, maar een onderwerp. Dat noemen we ‘abstracte’ begrippen. Iets wat je dus niet voor je kunt zien of zou kunnen tekenen. Woorden zoals ‘cultuur’ of ‘oneindig’.

Mensen met de ziekte van Parkinson hebben een verhoogde kans om dementie te krijgen. Soms ‘los’ van parkinson, maar er zijn ook vormen van dementie die juist samenhangen met de ziekte van Parkinson. Dat noemen we dan parkinson dementie.

Parkinson hangt vaak samen met Lewy body dementie. Dat is een vorm van dementie waarbij klompjes eiwitten als het ware blijven ‘plakken’ in de hersenen. De twee zijn zo verbonden, dat soms niet duidelijk is welke ziekte er eerder was: parkinson of Lewy body dementie.

In de geneeskunde is besloten dat je Lewy body dementie hebt als je eerst dementie hebt en pas na een jaar of langer problemen krijgt met bewegen en je evenwicht bewaren.

En je hebt parkinson dementie als je eerst problemen met bewegen en je evenwicht hebt. Pas later (minimaal een jaar) krijg je ook verschijnselen van dementie.

Zowel bij Lewy body dementie als parkinson dementie gebeurt er dus hetzelfde. Er vormen zich schadelijke klompjes eiwitten in de hersenen. Lees meer over Lewy body dementie.

Helaas is niet alleen Lewy body dementie een risico bij de ziekte van Parkinson. Je kunt ook ‘los’ van de ziekte van Parkinson een andere vorm van dementie krijgen.

Waardoor krijgen sommige mensen de ziekte van Parkinson en anderen niet? Wetenschappers doen daar heel veel onderzoek naar. Ze hebben nog niet alle antwoorden, maar weten wel dat sommige dingen de kans op het krijgen van parkinson kunnen vergroten.

• Het kan erfelijk zijn (niet altijd)
• Uit onderzoek blijkt dat sommige ongediertebestrijders (bijvoorbeeld in de landbouw) parkinson veroorzaken. Net als bepaalde oplosmiddelen. Ook bepaalde vormen van luchtvervuiling kunnen de ziekte van Parkinson veroorzaken.

Helaas is er (nog) geen geneesmiddel dat de ziekte van Parkinson kan genezen. Toch zijn er wel dingen die je kunt doen om het leven met de ziekte een beetje draaglijker te maken.

• Medicijnen kunnen helpen tegen sombere en verdrietige gevoelens. De ziekte zorgt namelijk voor sombere gevoelens, niet alleen omdat je ziek bent. Door parkinson heb je een tekort aan een stofje: dopamine. Dat stofje zorgt voor verbindingen tussen de delen van de hersenen. Maar het doet nog iets: dopamine heeft invloed op je humeur. Heb je er te weinig van, dan is én de verbinding tussen de delen van hersenen slecht én je wordt somber. Medicijnen kunnen het stofje dopamine aanvullen.
• Als medicijnen niet (meer) helpen of te veel bijwerkingen veroorzaken, is het soms mogelijk om de hersenen kleine elektrische schokjes te geven. Dat helpt tegen sommige klachten. Een deskundige arts kan beslissen of zo’n behandeling zin heeft.
• Gezond eten en blijven bewegen kunnen de ziekte van Parkinson niet laten verdwijnen, maar wel helpen tegen (sommige) verschijnselen.
• Help jezelf – of je naaste met parkinson door handige hulpmiddeltjes toe te passen. Een agenda als geheugensteun, bijvoorbeeld. Lees meer tips voor geheugensteuntjes.