Zorg rond het levenseinde bij dementie

In de laatste fase van dementie krijgen mensen vaak specifieke problemen. De behandeling richt zich vooral op symptoombestrijding. Een van de belangrijkste gevolgen van dementie is een slikstoornis. Je naaste kan dan moeilijk slikken. Dat kan leiden tot eetproblemen. Een longontsteking komt ook vaak voor in een vergevorderd stadium van dementie en hangt vaak samen met een slikstoornis.

In de laatste levensfase geven zorgverleners meestal alleen nog palliatieve zorg. Palliatieve zorg is zorg die niet is gericht op genezing maar op kwaliteit van leven. Bijvoorbeeld bestrijding van pijn, angst en benauwdheid. Zodat het leven in de laatste levensfase zo goed en prettig mogelijk blijft.

In de stervensfase slaapt iemand met dementie veel. De wakkere periodes worden steeds korter. Het lijkt alsof de persoon steeds moeilijker bereikbaar is. Maar in deze fase horen mensen nog alles. Tot op het laatst zijn ze gevoelig voor geluid. Rust is daarom erg belangrijk. Demp bijvoorbeeld het licht in de kamer. Draai rustige muziek of steek een geurkaars aan. Een hand vasthouden, zachtjes strelen of geruststellend praten geeft ook vaak rust. Dit verschilt wel per persoon en per moment.

In de laatste levensfase hebben mensen vooral last van pijn en problemen met ademhalen. Bij problemen met ademhalen dient de zorgverlener meestal medicijnen of zuurstof toe. Ook een andere lighouding kan fijn zijn. 

Het is soms moeilijk te bepalen of iemand pijn heeft. Zelf kan de persoon dat niet (goed) meer aangeven. Let daarom op de uitdrukking van gezicht, ademhaling, manier van bewegen en de geluiden. De verpleging of verzorging zal ook letten op tekenen van pijn. Maar waarschuw als je denkt dat de pijnstilling niet voldoende is. 

Voor de behandeling van pijn moet de arts eerst weten wat de oorzaak is. Er zijn diverse soorten medicijnen voor verschillende soorten pijn. Kan iemand geen medicijnen meer slikken? Dan kunnen  pleisters, injecties of een pompje een oplossing zijn. Soms is een combinatie nodig. Een prettige houding in een fijn bed is in ieder geval belangrijk.

Mensen met dementie zijn in de laatste levensfase vaak angstig en onrustig. Medicijnen kunnen dan een oplossing zijn. In de laatste levensdagen zijn de onrust en de angst soms ineens heel hevig, een soort paniek. Dit noemen we een terminaal delier.

Dit is een nare situatie. De arts kan dan overgaan tot palliatieve sedatie. Palliatieve sedatie is een medische handeling waarbij het bewustzijn wordt verlaagd met medicijnen. Medicijnen die zorgen voor een diepe slaap. Zo verdwijnen de angst, onrust of andere vervelende klachten. Een beslissing tot palliatieve sedatie moet de arts vooraf bespreken met de naaste(n).

Is er een wilsverklaring opgesteld toen de persoon met dementie zelf nog beslissingen kon nemen (wilsbekwaam)? Dan staan hierin waarschijnlijk de wensen over de zorg in de laatste levensfase.